Translation to other languages

Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2013

Carl Sagan: Stairway to Heaven

"Οι επιστήμονες μπορεί να έχουν ανθρωπιά περισσότερο απ' τους περισσότερους ανθρώπους!"
Άρθουρ Κλαρκ


Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Carl Sagan, ο άνθρωπος που ένωσε τη Γη με τον Ουρανό. Ένα από τα ποιο φευγάτα αλάνια της επιστήμης, που συνεχίσει να εμπνέει μικρούς και μεγάλους ακόμη και σήμερα. Ο χαμογελαστός επιστήμονας με το ζιβάγκο, ένας από τους σημαντικότερους δάσκαλους στην ιστορία της Γης, ο άνθρωπος που ένωσε τη φαντασία με τον σκεπτικισμό. Επειδή ότι και να πω για αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο θα είναι λίγο, επιτρέψτε μου να γράψω μερικά πράγματα για τη ζωή και το έργο του. Τις πληροφορίες της άντλησα απ' το βιβλίο του Μιχάλη Χαριτάκη "Ο κόσμος του Καρλ Σαγκάν".


Carl Sagan (1934-1996) - Αμερικανός αστροφυσικός και συγγραφέας εκλαϊκευμένων επιστημονικών βιβλίων και ενός μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας. Υπήρξε συνιδρυτής της επιστήμης της αστροβιολογίας με τον Τζόσουα Λέντερμπεργκ και της Planetary Society (της σημαντικότερης μη-κερδοσκοπικής αστρονομικής κοινότητας). Έμεινε επίσης γνωστός για την τηλεοπτική σειρά Cosmos και για τις οικολογικές και ανθρωπιστικές του ανησυχίες.

Η ζωή του

Ο Carl Sagan γεννήθηκε στις 09/11/1934 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Οι γονείς του ήταν εβραϊκής καταγωγής. Ο πατέρας του, Σαμ Σαγκάν, ήταν εργάτης βιοτεχνίας ένδυσης και η μητέρα του Ραχήλ Μόλυ Γκρούμπερ ήταν νοικοκυρά.

Το 1938 σε ηλικία 5 χρονών επισκέπτεται μια δημοτική βιβλιοθήκη και αγοράζει το πρώτο του αστρονομικό βιβλίο. Από τότε αφιέρωσε όλη τη ζωή του στο Διάστημα. Το 1939 επισκέπτεται την διεθνή έκθεση της Νέας Υόρκης που παρουσιάζει εκείνη τη χρονιά, την "Πόλη του Μέλλοντος".

Το 1951 ο Sagan ξεκινά την φοίτηση του στο πανεπιστήμιο του Σικάγο. Το 1955 πήρε το πτυχίο του και ένα χρόνο αργότερα το μεταπτυχιακό του στη Φυσική, πριν ολοκληρώσει τη διδακτορική του διατριβή το 1960 στην Αστρονομία και την Αστροφυσική. Ως φοιτητής ο Sagan εργάστηκε αρκετά στο εργαστήριο του γενετιστή Herman Muller στην Ιndiana. Γνωρίζεται με το χημικό Harold Urey και παρευρίσκεται στην τέλεση του πειράματος Urey-Miller, που αποτέλεσε σταθμό στην ερευνά για την προέλευση της ζωής.


Στις 16/06/1957 παντρεύεται την Lynn Alexander και δύο χρόνια μετά αποκτά το πρώτο του παιδί, τον Dorion Solomon Sagan.

Το 1960 ο Sagan ολοκληρώνει επιτυχώς τον Ιούνιο τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο του Βerkeley, με διδακτορικό στην Αστροφυσική. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους αποκτά το δεύτερο παιδί του, τον Jeremy Ethan Sagan.

Το 1963 γνωρίσει το συγγραφέα Ισαάκ Ασίμοφ και έναν χρόνο μετά τον Arthur Clark. Το 1968 νυμφεύεται τη δεύτερη σύζυγο του, Linda Salzman, και μετεγγράφεται στο πανεπιστήμιο Cornell της πολης Ithaca της Νέας Υόρκης. Το τμήμα στο οποίο δίδασκε ήταν ένα ειδικό τμήμα κριτικής σκέψης και είχε περιορισμένο αριθμό συμμετοχών, αν και προσπάθησαν να το παρακολουθήσουν εκατοντάδες φοιτητών. Επέλεξε περίπου 20 άτομα από ένα τεράστιο σωρό αιτήσεων (υπό τη μορφή δοκιμίου). Το 1970 γενιέται ο Nickolas Julian Sagan, ο τρίτος γιος του. Το 1977 συναντά τον πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ, ως επίσημος προσκεκλημένος στον Λευκό Οίκο.

Το 1981 τελείται ο γάμος του με την τρίτη του σύντροφο την Αnn Druyan. Το 1982 έρχεται στον κόσμο το τέταρτο παιδί του, η Alexander Sagan. Το 1986 εκείνος και η σύζυγός του συλλαμβάνονται στη Νεβάδα για συμμετοχή σε διαδήλωση ενάντια των πυρηνικών δοκιμών. Το 1991 γεννιέται ο γιος του Samuel Democritus Sagan.

Στις 20/12/1996 πεθαίνει από πνευμονία. Είχε υποβληθεί σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών μετά τη διάγνωση ότι έπασχε από μυελοδυσπλασία.

Το έργο του

Το 1957 ο Carl Sagan δημοσιεύει το πρώτο του επιστημονικό άρθρο στην επιθεώρηση Εvolution, με τίτλο: "Η ακτινοβολία και η προέλευση του γονιδίου". Συναντά το βιολόγο Joshua Lederberg και μαζί θα ιδρύσουν μια νέα επιστήμη, την αστροβιολογία. Το 1960 συμμετέχει για πρώτη φόρα σε διαστημική αποστολής της N.A.S.A.(ως επισκέπτης - επιστήμων στο Εργαστήριο Αεριοπροώθησης), την διαστημοσυσκευή Venus Mariner στην Αφροδίτη. Η επιτυχία του Mariner 2 το 1962 επιβεβαίωσε τις απόψεις του για το κλίμα της Αφροδίτης. Υπήρξε επίσης ο πρώτος που, μαζί με άλλους επιστήμονες, πρότεινε ένα σχέδιο γεωδιαμόρφωσης της Αφροδίτης, μεταβολής δηλαδή του κλίματος και της ατμόσφαιρας της με σκοπό να γίνει κατάλληλη για εποικισμό από τους ανθρώπους. Απέσυρε ωστόσο την εργασία αυτή αργότερα, ανακαλύπτοντας τεχνικές ατέλειες.

Το 1961 συμμετέχει στο ιστορικό πρώτο συνέδριο με θέμα την επαφή με προηγμένους εξωγήινους πολιτισμούς (S.E.T.I.) που διεξάγεται στο Green Bank της Δυτικής Βιρτζίνια, με οικοδεσπότη τον πρωτοπόρο ραδιοαστρονόμο Frank Drake. Το 1962 εντάσσεται στο δυναμικό του πανεπιστήμιου του Harvard. Συνεργάζεται με το Σοβιετικό αστροφυσικό Iosif Samuel Shklovskii στην συγγραφή της βίβλου του S.E.T.I. "Intelligent life in the universe".

Συνεργασία Αμερικανού και Σοβιετικού επιστήμονα εν μέσω Ψυχρού Πολέμου!

Το 1969 ο Sagan συντονίζει τη δημιουργία του διαστρικού μηνύματος που εκτοξεύτηκε με τις διαστημοσυσκευές Pioneer 10 και Pioneer 11. Το 1971 συμμετέχει στο δεύτερο συνέδριο του S.E.T.I., στο αστεροσκοπείο του Byurakan της σοβιετικής Αρμενίας. Το 1973 κυκλοφορεί το πρώτο του βιβλίο εκλαϊκευμένης επιστήμης με τίτλο "The cosmic connection". Το 1976 σαν μέλος της επιστημονικής ομάδας των αποστολών Viking 1 και Viking 2, γίνεται ένας από τους πρώτους ανθρώπους που αντικρίζει την επιφάνεια του Άρη στο εργαστήριο J.P.L. της N.A.S.A., στην Pasadena της Καλιφόρνιας. Γίνεται συμπαραγωγός του δεύτερου διαστρικού μηνύματος, του δίσκου με οπτικοακουστικό υλικό που επιβαίνει στην δίδυμη αποστολή Voyager 1 και Voyager 2.


Το 1976 υπέθεσε ότι μορφές ζωής όπου η οργανική τους χημεία βασίζεται στην υγρή αμμωνία θα μπορούσαν να επιβιώσουν στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του Δία. Ο Sagan βασίστηκε την άποψη του στην οικολογία των Γήινων θαλασσών όπου υπάρχει φυτοπλαγκτόν στα ανώτερα στρώματα, ψάρια ποιο χαμηλά που τρέφονται από τα πλαγκτόν και θηρευτές στα χαμηλότερα βάθη που κυνηγάνε τα ψάρια. Οι κάτοικοι του Δία ονομάζονται "Βαρίδια", "Φελλοί", και "Κυνηγοί". Τα Βαρίδια (Sinkers) είναι οργανισμοί σαν φυτοπλαγκτόν, τα οποία παρασέρνονται από τους ανέμους και πέφτουν στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας του Δία. Επιβιώνουν όμως για αρκετό χρόνο μέχρι να αναπαραχθούν, ώστε να μην αφανιστούν. Οι Φελλοί (Floaters) πρόκειται για πλάσματα στο μέγεθος μια πόλης με μια τεράστια κίστη σαν αερόστατο και τρέφονται με τα Βαρίδια για να διατηρούν τον αέρα μέσα στη κίστη ζεστό. Οι Κυνηγοί (Hunters) πρόκειται για πλάσματα σαν συνδυασμός πουλιού και καλαμαριού και χρησιμοποιούν φυσικούς αεροπροωθητήρες για να πετάνε και να ορμάνε στους Φελλούς για να τραφούν από αυτούς. Δεν υπάρχει ωστόσο καμία απόδειξη ύπαρξης των παραπάνω πλασμάτων.


Το 1978 παραλαμβάνει το βραβείο Πούλιτζερ για το έργο του "The dragons of edem". Ο γερουσιαστής Proxime επιτίθεται στο πρόγραμμα S.E.T.I., αλλά ο Sagan τον μεταπείθει, επιχειρηματολογώντας για την σημασία και την σοβαρότητα του εγχειρήματος. Στις 28/9/1981 η ποιο επιτυχημένη σειρά ντοκιμαντέρ στην ιστορία της τηλεόρασης (Cosmos) αρχίζει να προβάλλεται στις Η.Π.Α.. Το 1981 γίνεται συνιδρυτής της Ρlanetary Society, του πιο γοργά αναπτυσσόμενου συλλόγου στο χώρο της διαστημικής και αστρονομικής επιστήμης με 100.000 μέλη σε όλο τον κόσμο.

Το 1982 συμμετέχει στην ερευνητική ομάδα T.T.A.P.S., που φέρνει στο προσκήνιο τη Θεωρία του Πυρηνικού Χειμώνα, με προεκτάσεις στη στρατηγική των υπερδυνάμεων και στη διεθνή πολιτική σκηνή. Το 1985 κυκλοφορεί η πρώτη και μοναδική του νουβέλα επιστημονικής φαντασίας, με τίτλο "Επαφή". Ο Sagan πείθει τον διάσημο σκηνοθέτη Στίβεν Σπίλμπεργκ να χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα M.E.T.A., για λήψη ραδιοσημάτων από πιθανούς εξωγήινους πολιτισμούς.

Το 1991 το διαστημόπλοιο Voyager 1 φωτογραφίζει τη Γη από απόσταση 4.000.000.000 μιλίων σαν μια «αχνή, γαλάζια κουκκίδα», όπως την περιέγραψε ο Sagan. Το 1992 η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των Η.Π.Α. απορρίπτει την υποψηφιότητα του Sagan, αλλά δύο χρόνια μετά τον τιμά με την υψηλότερη της διάκριση, το Public Welfare Medal.


Ανακαλύψεις

Ο Sagan ήταν από τους πρώτους που υπέθεσε ότι ο Τιτάνας, δορυφόρος του Κρόνου, και η Ευρώπη, δορυφόρος του Δία, ίσως έχουν ωκεανούς ή λίμνες πιθανόν κατοικήσιμες από κάποιες μορφές ζωής. Ο υπόγειος ωκεανός της Ευρώπης επιβεβαιώθηκε έμμεσα από το διαστημόπλοιο Galileo.

Ασχολήθηκε επιπλέον με την ατμόσφαιρα του Δία, τις εποχιακές αλλαγές του Άρη και του Τιτάνα. Ο Sagan θεώρησε πως η ατμόσφαιρα της Αφροδίτης είναι εξαιρετικά θερμή και πυκνή. Επίσης αντιλαμβανόταν τη αύξηση της θερμότητας της Γης ως αυξανόμενο ανθρωπογενή κίνδυνο και την παρομοίαζε με τη φυσική ανάπτυξη της Αφροδίτης, σε έναν θερμό εχθρικό προς τη ζωή πλανήτη από το Φαινόμενο του Θερμοκηπίου. Πρότεινε επίσης ότι οι εποχιακές αλλαγές στον πλανήτη Άρη οφείλονται σε μάζες σκόνης και όχι σε αλλαγές της βλάστησης, όπως είχαν προτείνει πολλοί άλλοι.

Κοινωνικές απόψεις

Ο Sagan αντιτάχθηκε στην παράνοια του πυρηνικού εξοπλισμού, ωστόσο εργάστηκε ως ερευνητής στο Εγχείρημα A119, ένα μυστικό σχέδιο της USAF με στόχο τη ρίψη ατομικής βόμβας στη Σελήνη. Το πρόγραμμα τελικά ακυρώθηκε.

Επίσης ήταν γνωστός και για το ενδιαφέρον του σε κοινωνικά και οικολογικά θέματα. Ο Sagan πίστευε ότι η Εξίσωση Drake πρότεινε πως θα μπορούσε να σχηματιστεί ένας μεγάλος αριθμός εξωγήινων πολιτισμών, αλλά ότι η έλλειψη μαρτυριών για τέτοιους πολιτισμούς ίσως να υπονοεί πως οι τεχνολογικοί πολιτισμοί τείνουν να αυτοκαταστρέφονται γρήγορα. Τούτο διέγειρε το ενδιαφέρον του για την αναγνώριση και τη δημοσίευση των τρόπων με τους οποίους θα μπορούσε η ανθρωπότητα να αυτοκαταστραφεί, με την ελπίδα πως θα μπορούσε να αποφευχθεί κάτι τέτοιο και τελικώς να γίνει ο άνθρωπος διαστημικός ταξιδιώτης.


Υπάρχει ένα περίεργο στερεότυπο, σύμφωνα με το οποίο οι αστρονόμοι είναι πραγματικοί "διαστημάνθρωποι", που ασχολούνται μόνο με την εξερεύνηση του Διαστήματος και αγνοούν όλα τα υπόλοιπα, όπως η καταστροφή του περιβάλλοντος και οι πόλεμοι. Κοιτώντας όμως τη Γη από ψηλά, καταλαβαίνεις το πόσο ηλίθιο είναι το να καταστρέφεις το ίδιο σου το σπίτι και να μισείς τον ίδιο σου τον συγκάτοικο. Σαν να πετάτε πέτρες στο γυάλινο σπίτι στο οποίο ζείτε όλοι σας. Επίσης καταλαβαίνεις ότι είμαστε μικροί και εύθραυστοι, πεταμένοι κάπου στο Σύμπαν, το οποίο άνετα μας σβήνει στη στιγμή. Είμαστε όμως και μοναδικοί και πολύτιμοι, γιατί στην απεραντοσύνη του Διαστήματος ίσως να μη βρούμε είδος σαν το δικό μας. Είμαστε κομμάτια του Σύμπαντος, αποτελούμενοι από αστρόσκονη. Το Σύμπαν μας περιβάλλει και υπάρχει μέσα μας, χωρίς να κάνει διακρίσεις. Είμαστε όλοι παιδιά της Γης και των άστρων, όπου σαν οικογένεια οφείλουμε να κοιτάμε μπροστά και ψηλά.

Τα παραπάνω δεν μου τα έμαθε κανένα σχολείο υπό την απειλή της βέργας και των βαθμών, μα ένας χαμογελαστός rock star με ζιβάγκο.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εδώ γράφετε ότι γουστάρετε και όπως γουστάρετε, αρκεί να είστε ευγενικοί και να σέβεστε το blog και τις απόψεις των υπολοίπων. Τόσο απλά :-)